Όταν φορέσετε καινούργιες οδοντοστοιχίες θα περάσει ένα χρονικό διάστημα ημερών ή και εβδομάδων μέχρι να τις συνηθίσετε. Κάθε ασθενής που αναμένει την τελική παράδοση των οδοντοστοιχιών του, πρέπει να γνωρίζει ότι η συνεργασία με τον οδοντίατρο δεν τελειώνει. Η μάσηση, η ομιλία και το χαμόγελο που έχει διαταραχθεί λειτουργικά με την απώλεια των δοντιών, σταδιακά θα αποκατασταθούν. Απαιτείται όμως ένα χρονικό διάστημα, κατά το οποίο θα προσαρμοσθεί στη νέα κατάσταση το στοματογναθικό νευρομυϊκό σύστημα και ο οδοντίατρος θα ακούσει τα προβλήματα και θα δώσει λύσεις.
Ο πόνος είναι το γνωστό δυσάρεστο αίσθημα, ενώ η δυσανεξία είναι μια κατάσταση γενικής ανησυχίας σε κάποιο διάχυτο ελαφρύ πόνο, όπως π.χ. όταν φοράμε καινούργια γυαλιά ή παπούτσια. Ο πόνος προκαλείται από κάποιο συγκεκριμένο αίτιο το οποίο ο οδοντίατρος θα εντοπίσει και θα αφαιρέσει.Η δυσανεξία μπορεί να οφείλεται σε υπερευαισθησία του βλεννογόνου της περιοχής ή του ίδιου του ατόμου, όπως συμβαίνει σε ηλικιωμένα άτομα με μακροχρόνια απουσία των δοντιών ή σε γυναίκες που βρίσκονται στην κλιμακτήριο ή και σε κάποια αλλεργική αντίδραση.
Το κροτάλλισμα των οδοντοστοιχιών πολλές φορές οφείλεται σε δυσκολία του νευρομυϊκού συστήματος να προσαρμοσθεί στις νέες συνθήκες μάσησης και ομιλίας, γεγονός που συνήθως εξαφανίζεται με την πάροδο των ημερών. Μπορεί όμως να οφείλεται σε κάποιο γενικό νόσημα,όπως είναι η νόσος του Parkinson.

Οι αρχικές δυσκολίες στο δάγκωμα και στο μάσημα της τροφής είναι αναμενόμενες. Η μάσηση είναι μία συνήθεια που μαθαίνεται και σιγά –σιγά εκτελείται αυτόματα. Με την απώλεια των δοντιών τα νεύρα και οι μύες μεταβάλλουν τη λειτουργία τους και πρέπει πάλι να την αλλάξουν, όταν τοποθετηθούν οι οδοντοστοιχίες. Αυτό απαιτεί ένα χρονικό διάστημα προσαρμογής. Η παράκαμψη του δαγκώματος- κατάτμησης της τροφής είναι αναγκαία. Η πρόσληψή της πρέπει να γίνεται σε μικρά κομματάκια (με τη βοήθεια μαχαιριού) και να είναι μαλακή. Δεν θα πρέπει να υπάρχει υποψία προσωπικής αδυναμίας ή αποτυχίας της οδοντοστοιχίας, γιατί αυτό μειώνει τη δυνατότητα προσαρμογής ή αποδοχής της πρόσθετης εργασίας.
Η μειωμένη φωνητική απόδοση είναι επίσης ένα πρόβλημα που μπορεί να εμφανιστεί μετά την τοποθέτηση μίας νέας οδοντοστοιχίας .Όπως ξέρουμε σε κάθε άτομο υπάρχουν ορισμένες θέσεις- κλειδιά της γλώσσας, όταν προφέρουμε τους διάφορους φθόγγους .Οι θέσεις αυτές συνδυάζονται με τα τόξα των δοντιών στην άνω και κάτω γνάθο. Ο έλεγχος της φωνητικής απόδοσης γίνεται κατά την διάρκεια της δοκιμής της οδοντοστοιχίας, πότε υπάρχει και η δυνατότητα άμεσης τροποποίησης των τόξων και της θέσης των δοντιών, που είναι ακόμα στα κεριά. Σε αυτό το στάδιο πρέπει ο ασθενής να συνεργαστεί με το γιατρό, ώστε να πραγματοποιηθούν οι σωστότερες φωνητικές δοκιμές, για να έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα. Έτσι θα απαιτηθεί λιγότερος χρόνος προσαρμογής της γλώσσας. Αυτό θα γίνει ευκολότερα και συντομότερα, αν μετά την τοποθέτηση της οδοντοστοιχίας διαβάζουμε την εφημερίδα ή κάποιο βιβλίο δυνατά, μόνοι μας σε κάποιο δωμάτιο. Τέλος ο έμετος και η ναυτία οφείλονται κυρίως σε ψυχολογικούς λόγους προσαρμογής του ατόμου με τις οδοντοστοιχίες και λιγότερο στην υπερέκταση του οπίσθιου ορίου της οδοντοστοιχίας, το οποίο άλλωστε διορθώνεται άμεσα από τον οδοντίατρο. Οι συζητήσεις μεταξύ ασθενή και γιατρού, από τις πρώτες φάσεις κατασκευής των οδοντοστοιχιών, θα βοηθήσουν ώστε η προσαρμογή στις νέες συνθήκες λειτουργίας του στοματογναθικού συστήματος να γίνει ευκολότερα και συντομότερα.
Πόσος χρόνος χρειάζεται για να συνηθίσω τις καινούργιες μου ολικές οδοντοστοιχίες;
Δεν υπάρχει γενικός κανόνας. Υπάρχουν άνθρωποι που τις συνηθίζουν μέσα σε μία εβδομάδα και άλλοι που χρειάζονται έως και τρείς μήνες. Γενικά βοηθά η προηγούμενη εμπειρία από χρήση οδοντοστοιχιών αλλά και η μικρότερη ηλικία κατά την τοποθέτηση.
Πόσες φορές θα επισκεφτώ τον οδοντίατρο μετά την παράδοση των οδοντοστοιχιών μου;
Δεν υπάρχει γενικός κανόνας και εξαρτάται από την κάθε περίπτωση. Μπορεί να κυμαίνεται από μία έως πέντε φορές.
Θα καταλάβουν οι γύρω μου ότι φοράω ολικές οδοντοστοιχίες;
Οι σωστά κατασκευασμένες οδοντοστοιχίες δεν γίνονται αντιληπτές ούτε από το στενό οικογενειακό περιβάλλον.
Αν ωστόσο φοράτε τις οδοντοστοιχίες σας για πολλά χρόνια, το υλικό γερνάει, κάνει πόρους και αλλάζει χρώμα, ενώ τα δόντια φθείρονται από τη χρήση. Οι παλιές οδοντοστοιχίες δεν μπορούν πλέον να αποκαταστήσουν την ανατομία του κάτω τριτημορίου του προσώπου και το πρόσωπο μπορεί να δείχνει γερασμένο, ενώ οι ρυτίδες πιο έντονες.
Επίσης, οι οδοντοστοιχίες μπορεί να μην εφαρμόζουν πια καλά και αυτό να φαίνεται στο μάσημα και στην ομιλία.
Η τακτική ετήσια επίσκεψη στον οδοντίατρο, μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη των παραπάνω εξελίξεων.
Οι οδοντοστοιχίες μου με «χτυπάνε»
Αν κατασκευάσατε πρόσφατα οδοντοστοιχίες είναι απόλυτα φυσιολογικό να έχετε κάποιες ενοχλήσεις.
Aυτό συμβαίνει γιατί τα ούλα δεν είναι φτιαγμένα για να σηκώνουν το βάρος μίας οδοντοστοιχίας και χρειάζεται κάποιος χρόνος για να συνηθίσουν.
Ο οδοντίατρος μπορεί να εντοπίσει το πρόβλημα και να το διορθώσει
Μην προσπαθήσετε να διορθώσετε μόνοι σας το πρόβλημα (με λίμα ή γυαλόχαρτο), γιατί θα καταστρέψετε την οδοντοστοιχίας σας.
Δεν μπορώ να συνηθίσω την κάτω οδοντοστοιχία μου
Όταν χάνονται τα δόντια, τα οστά των γνάθων απορροφούνται ή όπως συχνά λέγεται «πέφτουν τα ούλα». Αυτή η διαδικασία είναι πιο έντονη στην κάτω γνάθο η οποία έχει μικρότερο όγκο από την πάνω και αυτό δημιουργεί προβλήματα στη συγκράτηση της κάτω οδοντοστοιχίας. Ένα επιπλέον πρόβλημα είναι ότι η κάτω οδοντοστοιχία λειτουργεί σε ένα περιβάλλον που δεν μπορεί να παραμείνει ακίνητο και σταθερό, λόγω της συνεχούς κίνησης της γλώσσας, η οποία και την εκτοπίζει.
Χρειάζεται υπομονή και άσκηση ώστε να «μάθουν» οι μύες στις παρειές (στα μάγουλα), τα χείλη και τη γλώσσα να συγκρατούν την οδοντοστοιχία στη θέση της.
Η ομιλία είναι μία πολύ καλή άσκηση γι’ αυτό.
Υπάρχουν επίσης ειδικές τεχνικές που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο οδοντίατρος όταν κατασκευάζει την κάτω οδοντοστοιχία, ώστε να βοηθήσει στην ταχύτερη προσαρμογή της.
Οι οδοντοστοιχίες μου είναι «χαλαρές»
Αυτό συμβαίνει γιατί το οστό πάνω στο οποίο εδράζεται η οδοντοστοιχία απορροφάται συνεχώς.
Ο βαθμός και ο ρυθμός της απορρόφησης διαφέρουν από άτομο σε άτομο.
Η απορρόφηση είναι μεγαλύτερη κατά τον πρώτο χρόνο μετά τις εξαγωγές, γι’ αυτό και αν τις κατασκευάσατε πρόσφατα θα χρειαστεί να τις αναπροσαρμόσετε (γεμίσετε).
Αν φοράτε για πολλά χρόνια τις οδοντοστοιχίες σας χωρίς να τις έχετε «γεμίσει» τότε αυτές μπορεί να έχουν χάσει την εφαρμογή τους. Ο οδοντίατρος θα τις επιδιορθώσει και το πρόβλημα θα βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό.
Πόσο συχνά χρειάζεται να επισκέπτομαι τον οδοντίατρό μου όταν φορώ οδοντοστοιχίες;
Χρειάζεται να επισκέπτεστε τον οδοντίατρό σας τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, για να ελέγξει τις οδοντοστοιχίες σας και τη γενικότερη υγεία του στόματος.
Πολλές φορές η μακροχρόνια χρήση ολικών οδοντοστοιχιών, χωρίς τακτικό έλεγχο από τον οδοντίατρο, προκαλεί βλάβες στο βλεννογόνο (πχ. στοματίτιδες), οι οποίες δεν γίνονται άμεσα αντιληπτές, γιατί δεν προκαλούν πόνο ή ενόχληση.
Ο οδοντίατρος θα ελέγξει και την πιθανή παρουσία άλλων βλαβών που δεν σχετίζονται με τις οδοντοστοιχίες.
Ποιές βλάβες μπορεί να δημιουργήσει στο στόμα η μακροχρόνια χρήση ολικών οδοντοστοιχιών;
Αν δεν γίνεται σωστή χρήση, καθάρισμα και συντήρηση των οδοντοστοιχιών και ιδιαίτερα αν συνυπάρχουν και κάποιες γενικές ασθένειες (πχ. σακχαρώδης διαβήτης) είναι πιθανόν να εμφανιστούν διάφορες βλάβες στο στόμα. Οι βλάβες μπορεί να υπάρχουν για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να γίνονται αντιληπτές, γιατί συνήθως δεν προκαλούν ενόχληση ή πόνο.
Η πιο συνηθισμένη βλάβη είναι η στοματίτιδα, που στον ελληνικό πληθυσμό φτάνει το 40% όσων φορούν οδοντοστοιχίες. Πρόκειται για μία φλεγμονή της υπερώας (ουρανίσκου) που προκαλείται είτε από συνεχή τραυματισμό είτε από μόλυνση από μικρόβια. Είναι χαρακτηριστικό ότι τις περισσότερες φορές δεν συνοδεύεται από κανένα σύμπτωμα, ενώ κάποιες φορές συνυπάρχει με φλεγμονή στις γωνίες του στόματος (συγχειλίτιδα).
Ο οδοντίατρος θα βρει την αιτία του προβλήματος και θα το αντιμετωπίσει αναλόγως, είτε με επιδιόρθωση της οδοντοστοιχίας είτε με χορήγηση φαρμάκων είτε και με τα δύο.
Για να προληφθεί η βλάβη είναι αναγκαία:
α) η επίσκεψη στον οδοντίατρο μια φορά το χρόνο, για να ελέγξει την εφαρμογή των οδοντοστοιχιών και τη γενικότερη υγεία του στόματος,
β) να αφαιρούνται οι οδοντοστοιχίες το βράδυ ώστε να «ξεκουράζεται» το στόμα και
γ) να καθαρίζονται προσεκτικά και συστηματικά τόσο οι οδοντοστοιχίες, όσο και το στόμα.
Υπάρχουν κάποιες συμβουλές για καλύτερη μάσηση με τις τεχνητές οδοντοστοιχίες:
Αν φορέσατε πρόσφατα οδοντοστοιχίες ξεκινήστε με μικρή ποσότητα από μαλακή τροφή την οποία θα τοποθετείτε και στις δύο πλευρές του στόματος. Πρέπει να μασάτε την τροφή ταυτόχρονα και στις δύο πλευρές, γιατί αλλιώς εκτρέπονται εύκολα οι οδοντοστοιχίες.
Μπορείτε να καταναλώσετε όλα τα είδη τροφών με την κατάλληλη προετοιμασία. Αν δυσκολεύεστε να μασήσετε κρέας μπορείτε να μαγειρέψετε κιμά. Μπορείτε να κόβετε τα φρούτα και τη σαλάτα σε μικρά κομμάτια. Μπορείτε να μασήσετε άφοβα και εύκολα το ψάρι.
Μή δαγκώνετε ποτέ την τροφή με τα μπροστινά δόντια (πχ. μή δαγκώνετε μήλο με τις τεχνητές οδοντοστοιχίες). Κόβετε την τροφή σε μικρά κομμάτια και την τοποθετείτε στο πλάι του στόματος και από τις δύο πλευρές. Αντίστοιχα μην προσπαθήσετε να κόψετε κλωστή με τις οδοντοστοιχίες σας.
Υπάρχουν κάποιες τροφές που ξεκολλάνε τις οδοντοστοιχίες από τη θέση τους. Τέτοιες είναι οι κολλώδεις επεξεργασμένες τροφές, όπως είναι το άσπρο ρύζι, η ψίχα από το άσπρο ψωμί πολυτελείας και τα λουκούμια. Επίσης είναι δύσκολο να μασήσετε τσίκλα με τις οδοντοστοιχίες σας.
Οι τροφές με μικρά σπόρια (πχ. κουλούρια με σουσάμι, ακτινίδια, ντομάτες) δημιουργούν ενόχληση γιατί τα σποράκια μπαίνουν κάτω από τις οδοντοστοιχίες.
Η εμπειρία λέει ότι οι περισσότεροι που φορούν ολικές οδοντοστοιχίες για αρκετό χρονικό διάστημα είναι ικανοποιημένοι από τη μάσηση των περισσότερων τροφών.